zaterdag 3 september 2005

Sax bij de pomp

Nee, hier is geen sprake van Dulferiaanse dubbelzinnigheid. In de naam `Sax4Arts` worden beide a´s wel degelijk als a uitgesproken. De Saxofoon voor de Kunsten. Voor de Víer Kunsten, om precies te zijn. Want de heren van Sax4Arts blijken allerminst monomane muzikanten. Al vanaf de oprichting zijn Remco Wijnands, Vincent Bergervoet, Roelof van der Meer en Gert Oosterwijk rusteloos op zoek naar manieren om verschillende kunstdisciplines met elkaar te verbinden.


`Sax4Arts is niet opgezet om aan de weg te timmeren, maar om projectmatig te werken en daarbij aansluiting te zoeken bij andere kunstenaars,` licht Gert Oosterwijk toe. Zo voorzag het kwartet al regelmatig exposities van beeldhouwwerk, schilderijen of installaties van een extra dimensie.
Als karakteristiek optreden noemt Gert het zogeheten `Dia/Klankbeeld` over de Tweede Wereldoorlog, in samenwerking met Aranka Meijerink van het (toen nog) Provinciaal Overijssels Museum te Zwolle. "Ik heb dat altijd wel gehad, een soort behoefte om visuele indrukken om te zetten in geluid."


Wat dat betreft kan hij aan het MidPompdagenFestival zijn hart ophalen. Want het programma is heel breed: muziek, schilderkunst, video, mime, geen middel wordt onbeproefd gelaten.
Sax4Arts speelt een kwartet van een Japans componist dat het dorpsleven illustreert, met titels als Dorpse Vrolijkheid, Mooi Landschap, Vlinders en Concert op het Plein.
Gert: "We hebben de Heinose Videoclub gevraagd om daar beelden bij te leveren en die te monteren op de maat van de muziek. Dat werd dus beeldmateriaal van boerderijen, van de kermis, van de fanfare. Maar ook foto´s van mijn kinderen die carnaval vieren op de basisschool en als vlinders verkleed zijn. En bij de percussie-solo van Roy Kuschel is er een achtergrondprojectie met beelden van de plaatselijke Paasvuren, die weer een link legt naar het Afrikaanse samenscholen met trommels rond het vuur."


Tien jaar lang werkte Gert Oosterwijk als schoolmusicus aan verschillende opleidingen. "Daar ben ik mee gestopt. Twee parttimebanen bij twee werkgevers, dat telde op tot meer dan één fulltimebaan. Het werd moeilijk om daarin voor mezelf grenzen aan te geven. Nu ben ik andere wegen aan het inslaan, in de richting van trainen, coachen en adviseren. Ik wil mensen begeleiden bij hun loopbaanontwikkeling en organisaties helpen om zo´n beleid vorm te geven."

Een verlangen dat werd gevoed door persoonlijke ervaring: "Ik ben gegrepen door het feit dat ikzelf ooit in een loopbaanadvies-traject ben gestapt. Dat heeft me zoveel meer lucht gegeven en werd zo´n drijfveer om mezelf te onwikkelen, dat ik dacht: Ja, dat is wat mensen nodig hebben in het bedrijf! Een personeelsbeleid dat zorgt dat ze niet vastlopen, waaraan ze net die steun ontlenen om goed op hun plek te komen."


Dat klinkt als een terrein dat ver verwijderd ligt van het kunstvak; alsof Gert Oosterwijk de muze goeddeels de rug heeft toegekeerd..?
`Vind ik niet. Werk is een vorm van zelfrealisatie. En voor mij is dat ook één van de belangrijkste doelstellingen van de muziekles: dat mensen zichzelf verwerkelijken, dat ze groeien. Ik zie de saxofoon als een middel. Als je er alleen maar op gericht bent om die vingers toe te laten, om vaardigheden aan te leren, dan ben je natuurlijk heel beperkt. Waar je eigenlijk mee bezig bent is om mensen te leren zich te uiten via hun instrument.`

Wie enigszins thuis is in het regionale muziekleven, denkt bij dit credo onwillekeurig aan de Zwolse saxofonist Adriaan Valk. En inderdaad, evenals Roelof van der Meer en Vincent Bergervoet heeft Gert Oosterwijk bij Valk gestudeerd. Het was indertijd zelfs een heel bewuste keuze van Gert om zich door deze vaak ietwat excentriek bevonden docent te laten scholen tot Uitvoerend Musicus, juist vanwege hun vakfilosofische verwantschap.

"Adriaan is natuurlijk heel direct in zijn presentatie, heel prikkelend en confronterend. En dat moet kunst ook zijn. Alleen , ik ben nu eenmaal mezelf en een heel ander type dan Adriaan. Dus ik profileer me op een iets andere manier. Maar ik sta volledig achter zijn intentie om muziek over het voetlicht te brengen en daarbij uit te dragen waar je voor staat."


Samen met slagwerker Roy Kuschel speelt Sax4Arts op het MidPompdagenFestival een drietal ritmische stukken van Adriaan Valk uit diens laatste kwartetten. "Als bijdrage tot het contrast tussen Afrika en het dorp. Enerzijds het dorp: schoolmuziek, tegenover Afrika: ritme."

De Pompdagen danken hun naam aan de oude pomp bij de dorpskerk. Het kan geen toeval zijn dat uitgerekend die pomp de peetmoeder werd van zo´n traditioneel volksfeest. Immers, de pomp staat wel heel dicht bij het oergegeven van de bron, van het water als archetype voor leven. Een symboliek die Gert Oosterwijk niet is ontgaan.

"Dit Festival is een leerproces voor mij, maar ook voor het dorp. Alle mensen die betrokken zijn bij zo´n festival kunnen daaraan iets ontlenen. Die dragen hun steentje bij en zien daar een produkt groeien dat ver uitstijgt boven hun eigen onderdeeltje. Mensen kunnen daar trots op zijn. Ze kunnen iets laten zien van hun cultuur en ze kunnen eens naar zichzelf kijken. Letterlijk en figuurlijk, want in die videoclip zien ze zichzelf.
Uiteindelijk gaat het niet om één zo´n optreden als bijvoorbeeld dat van Sax4Arts. Het gaat om de idee dat je, met mensen samenwerkend, een sfeer leert neer te zetten."

(i.o.v. de Stentor)